İslam’ı yaşamada hayat rehberimiz Kur’an’ı Kerimden sonra, başucu kitaplarımız arasında olan Riyazü’s Salihin’in yazarı İmam Nevevî 1233 yılında Şam’ın güneyinde bulunan Neva köyünde doğmuştur. Asıl ismi Yahya bin Şeref olan Nevevî’nin, doğduğu yere nispetle Nevalı anlamına gelen Nevevî ismini almış ve bu isimle anılmıştır.

İmam Nevevî, babasının ticaret ile meşgul olmasından dolayı istememesine rağmen çocukluk dönemini babasının yanında çalışarak geçirdi. Babasının yanında çalıştığı süre zarfında işten artan vakitlerde çevresinde bulunan medreselere giderek temel İslami ilimler derslerini aldı. İlme olan ilgisini fark eden babası, onun bu alanda yetişmesi için on sekiz yaşında Dımaşk (Şam)’ta bulunan Revahiyye Medresesi’ne yerleştirdi. İki sene kadar burada eğitim aldıktan sonra babası ile birlikte Hacca gitti. Hac dönüşünde Medine’de kalarak eğitimine burada devam etti. Medine’de kaldığı süre boyunca özellikle İslam Hukuku ve Hadis alanlarında kendini çok geliştirmiş ve zamanın ender şahsiyetlerinden biri olmuştur. Eğitim hayatının sekteye uğratacağını düşündüğünden dolayı evlenmeyen Nevevî 1262 yılından itibaren öğrenci yetiştirmeye ve eser vermeye başlamıştır. Birçok âlim zat yetiştirmenin yanında başta Riyazü’s Salihin olmak üzere ilim dünyamıza birçok eser kazandırmıştır.

1267 yılında Eşrefiyye Darülhadisi şeyhliğine getirilen Nevevî vefatına kadar burada görevini yerine getirmeye gayret gösterdi. Hadis alanında o kadar uzmanlaşmıştı ki kendisine “Hadis âlimlerinin efendisi” deniyordu. Hadislere o kadar vakıftı ki zayıf ve uydurma rivayetlerden sahih hadisleri kolayca ayırt ederek, onlardan fıkhi hüküm çıkarmada meziyetli bir âlimdi. Şafii fıkhında dönemin en önemli âlimi kabul edilirdi.

Nevevî, “insan için en büyük ibadetin helaller ve haramları öğrenmesi ve bu doğrultuda yaşamasıdır” der. Yaşamı boyunca bu prensipten asla taviz vermedi, lüksten ve dünya zevklerinden uzak durdu. Görev aldığı medrese dışında kimseden para almazdı. Medrese de kendisine verilen aylık ile sürekli kitap alır, aldığı kitapları okuduktan sonra talebelerin okuması için onları medreseye bağışlardı. Haksızlık karşısında sessiz kalmazdı. Dönemin iktidarına boyun eğmediği gibi yanlışlarını söylemekten asla çekinmezdi. Memlük Sultan’ının halktan aldığı ağır vergilerin alınmaması için sultana mektup yazmış ve bu mektubu diğer âlimlere de imzalatarak ortak bir dilekçe metni olarak sunmuştur. Memlük Sultan’ı Baybars’tan çekinmeden gösterdiği bu tavırdan sonra halk tarafından çok sevilmiş, namı ve eserleri birçok yere ulaşmıştır.

Kırk dört yıllık yaşamında, on sekiz yaşında başladığı ve yirmi altı yıl süren ilim hayatında başta Riyazü’s Salihin, Kırk Hadis ve Sahihi Müslim şerhleri olmak üzere kırkın üzerinde eser vermiştir. Verdiği eserler günümüz dünyasında yazılan birçok eserinde kaynağı olduğu gibi en çok okunan eserlerin başında gelmektedir. Yaşadığı dönemde İslam Dünyası’nın içinde bulunduğu sıkıntılara karşı insanları aydınlatma ve doğru yola iletme konusunda geri durmadığı gibi özel yaşantısıyla da örnek şahsiyetlerden olan İmam Nevevî, 1277 yılında kırk dört yaşında vefat etmiştir.